โรงเรียนนี้มีอาจารย์สอนเพียงแค่คนเดียวเท่านั้น เขาชื่อว่าจางจิ่งหลิน
คนส่วนใหญ่ต่างรู้สึกว่าอาจารย์นั้นเป็นผู้เลิศล้ำด้วยปัญญา รอบรู้สารทิศ ทว่าเริ่นเสี่ยวซู่นั้นกลับข้องใจมาตลอด เพราะคนต่างอาชีพมีความเชี่ยวชาญต่างกัน ย่อมหมายความว่าคนเราจะเก่งเฉพาะอย่างใดอย่างหนึ่ง ดังนั้นคุณจางจะกลายเป็นผู้ทรงสัพพัญญูและทรงสรรพานุภาพไปได้อย่างไร
เริ่นเสี่ยวซู่ต่างจากคนอื่นตรงที่เขาชอบที่จะคิดพิจารณาไปตามแนวคิดที่ผ่านเข้ามาในหัว หลังจากได้ฟังบทเรียนจากคุณจาง ก็มารู้จักมันในคำเรียก ‘ตรรกวิทยาวิภาษวิธี[1]’
บางครั้งเหยียนลิ่วหยวนก็หัวหมุนสุดๆ เพราะว่าเริ่นเสี่ยวซู่ชอบโต้แย้งกับมุมมองของจางจิ่งหลิน แต่ถึงอย่างนั้นหากมีเวลาว่างเมื่อไร เขาเป็นต้องเข้ามาฟังในชั้นเรียนด้วย
คาบบ่าย เริ่นเสี่ยวซู่พาเหยียนลิ่วหยวนออกไปฉลอง ที่ฉลองก็ไม่ใช่เพราะเรื่องอะไรที่ไหนหรอก เป็นเรื่องที่ว่าต่อไปเขาสามารถเข้าไปนั่งฟังบทเรียนที่สวนได้แล้ว
ปกติเขาจะนั่งอยู่บนกำแพง ซึ่งไกลเกินกว่าจะได้ยินบทเรียนอย่างชัดเจน ช่วงกำลังสอนอยู่นั้นจางจิ่งหลินจะคอยปิดหน้าต่างไว้ตลอด เพราะกลัวว่าเสียงภายนอกจะรบกวนการเรียนและทำให้นักเรียนเสียสมาธิเข้า
แต่หลังจากที่เขารู้ว่าเริ่นเสี่ยวซู่กำลังแอบฟังบทเรียนจากนอกห้อง เขาก็จะเปิดหน้าต่างไว้เพื่อเจ้าตัวโดยเฉพาะ
และแล้วตอนนี้เขาก็ยอมให้เริ่นเสี่ยวซู่เข้ามาฟังได้ถึงในสวน
ในโลกอันสับสนวุ่นวายนี้ พ่อแม่ของเด็กส่วนใหญ่ ไม่ได้ส่งลูกมาเรียนเพราะอยากได้ความรู้อะไรหรอก แต่เป็นเพราะทำแบบนี้จะหาคู่แต่งงานได้ง่ายในอนาคตต่างหาก โดยเฉพาะพวกเด็กผู้หญิงที่เข้ามาเรียนมักจะได้เข้าไปแต่งในครอบครัวดีๆ
ในยุคสมัยนี้ การได้เรียนหนังสือกับสามารถคิดเลขสามหลักได้ก็ไม่เลวแล้วละ
ทุกคนต่างวุ่นอยู่กับการเอาชีวิตรอด ไหนจะมีข้าวให้กินหรือเปล่าอีก ผู้ใดเล่าจะสนใจว่าคุณเป็นผู้มีการศึกษาหรือไม่มี
พ่อแม่ส่วนใหญ่จึงไม่ได้ส่งลูกหลานมาเล่าเรียนเพราะมีแผนการระยะยาวอะไร เมืองเล็กๆ นี้มีทั้งคนจนคนรวย ยามใดผู้คนรวมตัว ยามนั้นย่อมมีการอวดเบ่งใส่กันอย่างเลี่ยงไม่ได้
เหยียนลิ่วหยวนเห็นเริ่นเสี่ยวซู่เข้าไปซื้อบุหรี่แบบมีก้นกรองจากร้านขายของชำ เหล่าหวังพูดอย่างภาคภูมิใจทีเดียวเชียวว่าบุหรี่นี่ไม่ใส่สารเพิ่มเติม สูบได้อย่างปลอดภัยหายห่วง
ราคาบุหรี่มวนละยี่สิบ แพงโคตร!
เหยียนลิ่วหยวนถามอย่างสงสัย พี่ ซื้อบุหรี่มาทำไมน่ะ
อาจารย์นายอนุญาตให้ฉันเข้าไปฟังบทเรียนถึงในสวนแล้ว ต่อให้ฉันไม่จ่ายค่าเล่าเรียน ยังไงก็ต้องแสดงความสำนึกรู้คุณหน่อยสิ เริ่นเสี่ยวซู่ยิ้มพูด ฉันรู้มาว่าคุณจางชอบสูบมาก
ใครปฏิบัติต่อเริ่นเสี่ยวซู่ด้วยดี เขาย่อมต้องตอบแทน
ขณะทุกคนออกไปรับประทานอาหารที่ลานหลังโรงเรียน ทั้งสองก็ใช้โอกาสนี้เข้าไปหาจางจิ่งหลิน เขากำลังทานผัดผักกาดขาวอยู่ขณะที่ยิ้มรับบุหรี่จากเริ่นเสี่ยวซู่
จางจิ่งหลินไม่ได้ปฏิเสธ แต่เขาสั่งให้เหยียนลิ่วหยวนอยู่ห่างออกไปจากตัวเขาหน่อย เธอกำลังโต สูดควันบุหรี่ไม่ดี
เริ่นเสี่ยวซู่เอ่ยขอบคุณเขา ขอบคุณที่ให้ผมเข้ามาเรียนที่สวนครับ
ฟู่ จางจิ่งหลินใช้ไม้ขีดจุดบุหรี่ จากนั้นก็พ่นควันออกมาด้วยใบหน้าพึงพอใจ นักเรียนที่ตั้งใจเข้าเรียนแบบเธอหายากมาก ถ้าอยากเรียนก็เข้ามาเรียนเถอะ แต่ให้ยืนได้แค่ตรงประตูเท่านั้น ห้ามเข้ามาในห้องเรียน
ได้ครับ เริ่นเสี่ยวซู่พูด อาจารย์ ผมมีคำถาม
พูดมา บางทีอาจจะเป็นเพราะว่าจางจิ่งหลินไม่ค่อยมีโอกาสได้สูบบุหรี่ จึงไม่ว่าที่เริ่นเสี่ยวซู่จะมีคำถาม
อาจารย์ ท่านบอกว่าก่อนยุคภัยพิบัติ มนุษย์มีเทคโนโลยีมากมาย ในเมื่อมนุษย์ยังไม่ถูกล้างออกไปจนหมด แล้วเทคโนโลยีพวกนั้นหายไปไหนกัน
จางจิ่งหลินมองเริ่นเสี่ยวซู่ หลังจากผ่านยุคภัยพิบัติ มนุษย์ไร้ขื่อแปมากี่หลายปีก็ไม่รู้ แค่สามารถเอาชีวิตรอดไปวันๆ ก็หรูมากแล้ว จะมามีปัญญาชนได้ยังไง
แต่อย่างน้อยพวกเราก็น่าจะมีข้อมูลอะไรหลงเหลือบ้างนี่ ถ้าพวกเราศึกษา อารยธรรมจะไม่กลับมาเร็วขึ้นหรอกเหรอ เริ่นเสี่ยวซู่ไม่เข้าใจ
สูญหายไปตามเวลา จางจิ่งหลินเอ่ยอย่างรู้สึกเสียดายนัก ขอฉันถามบ้าง ถ้าเกิดฉันให้คู่มือสร้างเครื่องบินกับเธอ เธอจะสร้างเครื่องบินมาได้ซักลำหรือเปล่า
ผมไม่เคยเรียนวิธีการสร้างมาก่อน ถึงแม้การมีคู่มือจะทำให้ประหยัดเวลาขึ้นมาก แต่ก็ยังต้องเริ่มใหม่จากศูนย์อยู่ดี เริ่นเสี่ยวซู่ตอบ
ใช่แล้ว ทุกคนล้วนเริ่มจากศูนย์ จางจิ่งหลินมองบุหรี่ที่เหลืออยู่ครึ่งมวนของตนอย่างปวดใจเล็กน้อย เหมือนเขากำลังตัดสินใจอยู่ว่าจะสูบต่อดีไหม
เขากะจะเก็บอีกครึ่งมวนไว้สูบทีหลัง แต่ถ้าตอนนี้ดับบุหรี่ต่อหน้าเริ่นเสี่ยวซู่กับเหยียนลิ่วหยวน เขาจะไม่เสียหน้าเอาหรอกเหรอ…
เริ่นเสี่ยวซู่ยังคงมีข้อข้องใจ ทำไมตลอดหลายปีมานี้ถึงไม่มีใครเอาชนะความยากลำบาก ทุ่มเทวิจัยจนสร้างองค์ความรู้ได้อีกครั้งล่ะ
ไม่มี หิวตายไปหมดแล้ว จางจิ่งหลินว่า
องค์ความรู้ทั้งหลายต้องสูญหายไปตามกาลเวลาจริงๆ งั้นเหรอ เริ่นเสี่ยวซู่รู้สึกยากจะทำใจยอมรับ
คราวนี้จางจิ่งหลินจ้องเขม็งไปยังเริ่นเสี่ยวซู่ พูดด้วยน้ำเสียงนุ่มลึก พวกมันไปตกอยู่ในมือของคนกลุ่มน้อยน่ะสิ
…
เอาละ จางจิ่งหลินลุกขึ้น แล้วว่า ไม่ต้องถามเรื่องนี้ต่อล่ะ ได้เวลาเรียนแล้ว
เริ่นเสี่ยวซู่ยังคงดื้อแพ่งถามคำถามสุดท้ายกับจางจิ่งหลิน อาจารย์ กำแพงของป้อมปราการสร้างขึ้นเมื่อไหร่ และทำไมถึงต้องสร้างด้วย
หลังจากยุคภัยพิบัติ สัตว์ป่าวิ่งอาละวาดไปทั่ว เมื่อหลายปีก่อนนู้น เกิดวิกฤติฝูงแมลงบุก มนุษยชาติไม่มีทางเลือก จึงต้องสร้างกำแพงสูงเพื่อหลบหนีจากอันตราย จางจิ่งหลินอธิบาย
ถึงพวกสัตว์ส่วนใหญ่จะเกิดวิวัฒนาการ แต่ก็ยังไม่เริ่มโจมตีมนุษย์ก่อนอยู่ดี เริ่นเสี่ยวซู่สงสัยเรื่องนี้มากทีเดียว ลิงยังคงกินผักผลไม้ นกกระจอกยังคงกินเมล็ดพืช ดูเหมือนพวกมันไม่ได้มองมนุษย์เป็นอาหารอะไรเทือกนั้นเลย
มนุษยชาติในป้อมปราการ 113 อาศัยอยู่ใน ‘วงใน’ สัตว์ร้ายส่วนใหญ่จริงๆ แล้วอยู่ใน ‘วงนอก’
ยิ่งตัวเลขของป้อมปราการสูงเท่าไร ก็ยิ่งอันตรายมากขึ้นเท่านั้น ยกตัวอย่างเช่น ป้อมปราการ 178 มักจะมีผู้เสียชีวิตมากมายทุกปีขณะพยายามไล่เหล่าสัตว์ร้ายออกไปจากอาณาเขต
ส่วนป้อมประการ 113 ความจริงแล้วยังถือว่าอยู่ใน ‘แผ่นดินใหญ่[2]’
ในแดนรกร้างข้างนอกนั้นมีอันตรายแฝงอยู่มากมายนัก อย่างเช่นฝูงหมาป่าที่เขาเคยเจอมาก่อน แต่ก็ใช่ว่าจะไร้หนทางดิ้นรนต่อสู้นี่นา งั้นทำไมถึงมีกำแพงสูงลิบลิ่วมาสร้างในแหล่งที่ชุมนุมของมนุษย์แบบนี้ได้
จางจิ่งหลินยิ้ม พลางว่า ตราบใดที่ข้างนอกนั้นยังมีอันตราย เหล่าผู้อพยพก็ต้องพึ่งพาป้อมปราการเพื่ออยู่รอด เพราะแบบนี้ทางป้อมจึงได้รับแรงงานราคาถูกจำนวนมาก เธอคิดว่าพวกกลุ่มอำนาจในป้อมปราการไม่มีพลังมากพอจะออกมาขจัดอันตรายข้างนอกนี่เหรอ อาวุธปืนกับระเบิดที่มนุษย์มี ทรงพลังมากกว่าที่เธอจะจินตนาการได้ แต่ว่าทำไมพวกเขาต้องออกมากำจัดด้วยล่ะ พวกมันไม่ได้คุกคามอะไรพวกเขาเสียหน่อยนี่
เริ่นเสี่ยวซู่ตกอยู่ในภวังค์ ถึงเขาจะดูเป็นผู้ใหญ่เกินอายุ แต่ก็มีหลายเรื่องที่เขาไม่รู้ เพราะแบบนี้ไม่แปลกเลยที่เขาจะไม่เข้าใจคนในป้อม และเพราะแบบนี้เอง จึงทำให้เขาขวนขวายหาความรู้
จางจิ่งหลินพูดต่อ พวกเขาจะไม่ล้มกำแพงลง ทำไมกลุ่มคนเบื้องหลังกำแพงนั้นต้องสละป้อมปราการที่เป็นดั่งชนชั้นอำนาจของตนด้วยล่ะ
จากนั้นจางจิ่งหลินก็เข้าไปเปลี่ยนชุด เริ่นเสี่ยวซู่ถาม อาจารย์ ทำไมท่านต้องเปลี่ยนชุดด้วยล่ะ ชุดก่อนหน้านี้ก็ไม่เห็นจะสกปรกอะไรเลยนี่
จางจิ่งหลินขยับปกคอเสื้อ ตอบ เสื้อผ้าที่ใส่ก่อนหน้านี้เปื้อนควันบุหรี่หมดแล้ว ถ้าให้นักเรียนดมจะไม่ดี
เหยียนลิ่วหยวนรู้สึกเคารพเขายิ่งกว่าเดิม แต่เริ่นเสี่ยวซู่กลับรู้สึกไม่ค่อยดีนัก งั้นผมไม่สำคัญเหรอ ไม่เห็นจะบอกให้ผมถอยห่างไปไกลๆ บ้างเลย
จางจิ่งหลินนิ่งไปพักหนึ่ง ก่อนจะพูด ไสหัวไป
ทันใดนั้นเริ่นเสี่ยวซู่ก็ได้ยินเสียงดังมาจากพระราชวังอีกครั้ง
[ภารกิจ: กระหายในความรู้มิได้เป็นเรื่องไม่ดี เพียงเรียนแล้ว ต้องสอนผู้อื่นด้วย]
เริ่นเสี่ยวซู่นิ่งงันไป ไม่ค่อยเข้าใจเท่าไรว่าภารกิจต้องการให้เขาทำอะไร
…
คาบบ่าย พอพวกนักเรียนเห็นเริ่นเสี่ยวซู่ที่โตกว่าพวกเขาหลายปีมายืนอยู่ตรงประตู ก็รู้สึกตื่นตาตื่นใจมาก มีนักเรียนหลายคนหันมามองเขาอยู่เรื่อยๆ
จางจิ่งหลินเคาะกระดานดำเรียกให้พวกนักเรียนกลับมาสนใจบทเรียนอยู่หลายครั้ง เขาพูดว่า คาบบ่ายวันนี้จะสอนเกี่ยวกับการเอาตัวรอด
ในยุคสมัยนี้ โรงเรียนนอกจากสอนศิลปะศาสตร์กับวิทยาศาสตร์แล้ว ยังต้องสอนการเอาชีวิตรอดด้วย
แต่เวลาจางจิ่งหลินสอนวิชานี้ทีไรก็รู้สึกงุ่นง่านมากเพราะตนไม่เคยมีประสบการณ์เอาชีวิตรอดในป่ามาก่อน
ดังนั้นส่วนใหญ่เขาจึงสอนไปตามที่เขียนไว้ในตำราที่หลงเหลือมาจากอดีต
จางจิ่งหลินมองเหล่านักเรียนในห้อง ตั้งใจฟังให้ดี อย่าคิดว่าอันตรายอยู่ไกลจากพวกเธอ ตอนนี้พวกเธอยังมีพ่อแม่คอยคุ้มครองอยู่ แต่พอโตขึ้นไป พวกเธอต้องรู้จักเรียนรู้วิธีในการปกป้องตนเองด้วย บทเรียนวันนี้จะมาคุยกันว่า เธอต้องรับมือยังไงเวลาเจอฝูงหมาป่า
พวกนักเรียนชอบฟังวิชาการเอาชีวิตรอดที่สุด วัยแบบพวกเขา วิชาอื่นๆ ล้วนน่าเบื่อไม่น้อย มีวิชาการเอาชีวิตรอดนี่แหละที่น่าสนุกสุดแล้ว
ห้องเรียนเงียบลง จางจิ่งหลินมองเริ่นเสี่ยวซู่ที่ยืนฟังการสอนอย่างตั้งใจอยู่ตรงประตู มา เธอบอกซิ เวลาเจอฝูงหมาป่าข้างนอกนั่นต้องทำยังไง
เริ่นเสี่ยวซู่คิดอยู่พักหนึ่งแล้วตอบ คงหาเนินดินสักแห่ง รายล้อมด้วยต้นไม้ เพราะที่แบบนี้ถือเป็นชัยภูมิตั้งสุสานชั้นดีเลย
จางจิ่งหลิน ???
[1] ตรรกวิทยาวิภาษวิธี (Dialectical Logic) หมายถึง การคิดหาเหตุผลโต้ การโต้แย้งในแนวคิดที่ตนมีความเชื่อขัดแย้งกัน เพื่อเสาะหาซึ่งบทสรุปที่ถูกต้องที่สุด ส่วนใหญ่มักใช้สองคนขึ้นไป
อีกทั้งไม่เท่ากับการโต้วาทีหรืออภิปราย (Debate) เพราะการโต้วาทีนั้นผู้อภิปรายมักแสดงความยึดติดทางอารมณ์ซึ่งอาจบดบังการตัดสินด้วยเหตุผลได้ ขณะเดียวกันผู้อภิปรายก็เอาชนะโดยการโน้มน้าวฝ่ายตรงข้าม พิสูจน์ว่าการให้เหตุผลของตัวเองถูกต้อง หรือพิสูจน์ว่าการให้เหตุผลของฝ่ายตรงข้ามผิดรวมกัน
[2] วงใน (圈内) ในที่นี้หมายถึงเขตชั้นในได้ด้วย
วงนอก (圈外) ในที่นี้หมายถึงเขตรอบนอกได้ด้วย
แผ่นดินใหญ่ (内地) ในที่นี้สามารถแปลว่า ‘ในแผ่นดิน’ กับ ‘แผ่นดินหลัก’ ก็ได้
